Verkiezingen Europese parlement op 6 juni 2024: "Cruciaal voor onze natuur"

Boswachter Jacob de Bruin Foto: ©Natuurmonumenten

Hoe gaat het dit voorjaar met de kraanvogels in het Fochteloërveen?

“De start is veelbelovend. Dankzij het natte weer afgelopen tijd zijn er veel veilige broedplekken waar roofdieren niet bij kunnen komen. De eerste jongen zijn zelfs al geboren! Het is afwachten of we het record van vorig jaar kunnen breken. Toen vlogen er acht jongen uit.”

Dat klinkt nog niet zoveel.

“Klopt. Er zijn ongeveer tien territoria waarin kuikens worden geboren, maar het gaat erom of die kuikens gezond opgroeien. Jonge kraanvogels hebben relatief veel tijd nodig om volwassen te worden; het duurt 9 of 10 weken voordat ze vliegensvlug zijn. In die tijd worden ze steeds groter en verandert hun menu. In het begin eten ze vooral insecten, na verloop van tijd worden de prooidieren groter, denk aan salamanders, kikkers en kleine zoogdieren. Al die tijd moet de voedselvoorziening op orde zijn. Dat betekent dus een biodivers gebied. De kuikens worden door hun ouders gevoerd en blijven bijna een jaar bij hun ouders.”

Wat vind je zo bijzonder aan deze vogels?

“Alleen hun geluid al, als je dat ’s morgens vroeg in de nevel hoort, dat is echt magisch. Het zijn ook schitterende vogels, met een spectaculaire paringsdans. En bovenal vind ik het heel gaaf dat ze op eigen kracht als broedvogel zijn teruggekeerd.

Een compliment aan mijn voorgangers die het natuurherstel hier in gang hebben gezet.”

Lees verder onder de foto

De kraanvogel is dankzij vernatting van het Fochteloërveen op eigen kracht teruggekeerd.

Foto: Jantien ©Natuurmonumenten

Waaraan is hun terugkeer als broedvogel in het Fochteloërveen te danken?

“Dankzij het natuurherstel dat vanaf 2000 is ingezet. Met behulp van een Europees subsidieprogramma voor natuur- milieu- en klimaatprojecten (Life) zijn houten kades hersteld, waardoor het sterk verdroogde gebied weer nat werd. Heel gunstig voor de vorming van hoogveen en ook voor veel diersoorten zoals de kraanvogel. Die gaan alleen broeden als er veilig broedplekken zijn, omringd door water. Dat had effect; in 2001 hadden we het eerste succesvolle broedgeval van de kraanvogel in Nederland.”

Is het Fochteloërveen nu weer nat?

“Daar wordt hard aan gewerkt. Vanaf 2014 raakten steeds meer kades lek, onder meer door extreme droogte die we sinds 2018 regelmatig meemaken. Er wordt nu grootschalig herstel uitgevoerd; liefst 55 aan oude kades wordt vervangen door kades van zand en leem, een duurzame oplossing. In 2021 zijn de werkzaamheden gestart en volgens plan zijn alle kades in 2029 gereed.”

Wie betaalt dat?

“De landelijke overheid, de provincies Fryslân en Drenthe, maar een aanzienlijk deel komt ook uit Europese subsidies. Bij elkaar kost het zo’n vijftig miljoen. Dat is veel, maar staat ongeveer gelijk aan de kosten van 1 kilometer snelweg.”

Welke planten en dieren profiteren van het herstelproject?

“Op nummer één staat het veenmos, de ecosysteembouwer van het hoogveen. Het vormt de basis van levend hoogveen waarin allerlei specifieke planten en dieren leven. Er groeien bijna 20 soorten veenmossen, veenpluis, kleine veenbes, ronde zonnedauw en lavendelheide. In en rond het hoogveen leven weer allerlei insecten zoals het veenhooibeestje, salamanders, kikkers, slangen en vogels zoals de roodborsttapuit en kraanvogel.”

Lees verder onder de foto

Veenhooibeestje in het Fochteloërveen. Veenmos vormt de basis van levend hoogveen waarin allerlei specifieke planten en dieren leven. Foto: J. Bouma, Natuurmonumenten

Goed voor de biodiversiteit dus?

“Absoluut. Maar dit herstel omvat nog veel meer. Hoogveen is een geweldige CO2-binder. Het houdt broeikasgassen vast en draagt zo bij aan beheersing van klimaatverandering. Dat heeft echt een enorme impact. Het zorgt ook voor koelte in de omgeving.”

Hoe belangrijk is de rol van Europa als het om natuurherstel gaat?

“Die is cruciaal. Voor veel landen zijn Europese subsidies het enige middel om echt grootschalig aan natuurherstel te doen. Zo is bijvoorbeeld met hulp van Europa liefst 19.000 hectare verdroogd hoogveen in Litouwen weer nat gemaakt. Dat heeft een gigantisch effect op vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Tegelijkertijd profiteert de natuur. En Europese subsidies dienen meerdere doelen, de eisen om eraan te voldoen zijn hoog. Onderzoek, monitoring en kennis delen staan hoog in het vaandel. Zo werken wij samen met beheerders van hoogveengebieden in België, Zweden en Ierland. Om van elkaar te leren en zo nog beter beleid te ontwikkelen voor onze natuur en ons klimaat.”

Is Europa ook belangrijk op het gebied van onze natuurbescherming?

“Nou en of. Belangrijke natuurgebieden in Europa hebben de status van Natura 2000-gebied. Dat geeft extra mogelijkheden om de natuur echt duurzaam te beschermen en zo nodig maatregelen te nemen. Ook in Nederland. Denk aan de Waddenzee. Daar gaan we lang niet altijd zuinig mee om, maar dankzij de status als Natura 2000-gebied kan dit bijzondere natuurgebied beter worden beschermd.”

Meer lezen? Bekijk de pagina van Natuurmonumenten over de Europese verkiezingen 2024, het EU-project Peat Pals for LIFE en de kraanvogel.

Met dank aan Natuurmonumenten: https://www.natuurmonumenten.nl/nieuws/europa-van-levensbelang-voor-onze-natuur

 Wordt lid van Natuurmonumenten:  https://www.natuurmonumenten.nl/word-nu-lid